Co to są kannabinoidy i jakie mają działanie?

Kannabinoidy to substancje aktywne występujące w dużej ilości w konopiach. O kannabinoidach stało się głośno w momencie popularyzacji użycia olejku CBD jako naturalnego środka leczniczego. Co to są i jak działają kannabinoidy? Czytaj dalej!

Kannabinoidy - najważniejsze informacje

W tym artykule omówimy najważniejsze informacje na temat tego czym są i jak działają kannabinoidy.

Najważniejsze co musisz wiedzieć to:

• W konopiach występuje ponad 118 substancji aktywnych zwanych kannabinoidami,
• Poszczególne kannabinoidy mają inne działanie, a nauka zaczyna dopiero poznawać potencjał tych substancji,
• Najbardziej znane i przebadane jak dotąd kannabinoidy to: THC, CBD, CBN, THC-V, CBD-V, THC-A, CBG, CBG-V, CBD-A, CBG-A
• Kannabinoidy oraz inne substancje występujące w konopiach takie jak terpeny i flawonoidy wzajemnie na siebie oddziałują tworząc efekt synergii, dlatego często zaleca się stosowanie ekstraktów o pełnym spektrum kannabinoidów zamiast izolatów (jednak w niektórych przypadkach może okazać się korzystne wybranie izolatu, np. izolatu CBD).

Spis treści:

1. Czym są kannabinoidy?
2. Typy kannabinoidów: endokannabinoidy, fitokannabinoidy i kannabinoidy syntetyczne
3. Jak powstają kannabinoidy: biosynteza
4. Kwasy kannabinoidowe a kannabinoidy
5. Najbardziej popularne kannabinoidy
6. Jak działają kannabinoidy? Rodzaje i działanie kannabinoidów
7. Kannabinoidy w diecie

Czym są kannabinoidy?

Zacznijmy od wyjaśnienia co to są kannabinoidy. Słowo kannabinoid odnosi się do każdej substancji chemicznej, niezależnie od struktury lub pochodzenia, która łączy się z receptorami kannabinoidowymi organizmu oraz mózgu i która ma podobne działanie do tych wytwarzanych przez roślinę Cannabis Sativa.

Występują trzy rodzaje kannabinoidów, używanych przez ludzi: rekreacyjne (np. delta-9-tetrahydrokannabinol - THC), lecznicze (np. kannabidiol - CBD) i syntetyczne. (podział ze względu na pochodzenie i cel użycia). Badania wykazały, że roślina konopi indyjskich wytwarza od 80 do 100 kannabinoidów i około 300 niekannabinoidowych substancji chemicznych. (1)

Dwa główne kannabinoidy to delta-9-tetrahydrokannabinol (THC) i kannabidiol (CBD). Najbardziej znanym z nich jest delta-9-tetrahydrokannabinol (THC), który jest substancją chemiczną odpowiedzialną za psychoaktywne działanie konopi indyjskich, z których wytwarza się marihuanę. (2)

Główna różnica między tymi dwoma kannabinoidami polega na tym, że THC ma silne działanie psychoaktywne, co oznacza, że powoduje u ludzi „haj”, podczas gdy CBD ma działanie antypsychoaktywne, które kontroluje lub łagodzi „haj” powodowany przez THC. Uważa się również, że CBD zmniejsza niektóre inne negatywne skutki THC, takie jak niepokój.

Ze względu na antylękowe działanie CBD wykorzystuje się je także jako lek na nerwicę, depresję, psychozy i inne zaburzenia psychiczne.

[product id="586, 595, 564"] 

Typy kannabinoidów: endokannabinoidy, fitokannabinoidy i kannabinoidy syntetyczne

O kannabinoidach zaczęto dużo mówić w momencie popularyzacji użycia olejku CBD jako naturalnego środka poprawiającego kondycję zdrowia. Choć nazwa i wydźwięk słowa kannabinoidy bezpośrednio kojarzy się z konopiami (Cannabis), to nie jest to jedyne miejsce występowania tych substancji. Nauka wyodrębnia 3 rodzaje kannabinoidów: enokannabinoidy, fitokannabinoidy i kannabinoidy syntetyczne (podział ze względu na pochodzenie). Wszystkie te substancje, niezależnie od pochodzenia, pełnią bardzo ważną rolę dla poprawnego funkcjonowania organizmu człowieka.

Co to są endokannabinoidy?

Zacznijmy od kannabinoidów najbliższych człowiekowi, czyli endokannabinoidów. Endokannabinoidy są produkowane przez prawie każdy organizm w królestwie zwierząt. Są to naturalne endogenne ligandy wytwarzane przez organizmy ludzkie i zwierzęce, które łączą się z receptorami kannabinoidowymi. Są to substancje naturalne wytwarzane w ludzkim ciele (znajdują się np. w mleku matki, gdzie odpowiadają za efekt relaksujący i stymulujący apetyt u niemowląt).

Zarówno endokannabinoidy, jak i receptory kannabinoidowe tworzą układ endokannabinoidowy, który bierze udział w wielu różnych procesach fizjologicznych, takich jak: kontrola uwalniania neuroprzekaźników, odczuwanie bólu, funkcje układu krążenia, przewodu pokarmowego i wątroby.

---

Dowiedz się więcej na temat układu endokannabinoidowego! Przeczytaj ten artykuł:

CO TO JEST UKŁAD ENDOKANNABINOIDOWY I NA JAKIE CHOROBY DZIAŁAJĄ KONOPIE?

---

Dwa główne endokannabinoidy to anandamid (N-arachidonoiloetanolamina lub ANA) i 2-arachidonoiloglicerol (2-AG). Endokannabinoidy to cząsteczki, które działają jako naturalny klucz dla głównych receptorów kannabinoidowych CB1 i CB2 i powodują ich aktywację i późniejsze działanie. Receptory CB1 są zlokalizowane głównie w ośrodkowym układzie nerwowym i odpowiada za efekty, w których pośredniczą procesy neuronalne oraz psychoaktywne efekty „wtórne”.

Receptory CB2 są zlokalizowane głównie w układzie odpornościowym i odpowiada za działanie immunomodulujące. Receptory CB2 zostały niedawno odkryte w ośrodkowym układzie nerwowym, komórkach mikrogleju i wydaje się, że znajdują się one również w niektórych neuronach. Jest to jednak kwestia dość kontrowersyjna i nadal dyskutowana.

Co to są fitokannabinoidy?

Fitokannabinoidy (kannabinoidy roślinne) to rodzajów związków chemicznych charakteryzujących się 21 atomami węgla, które w naturze występują bardzo obficie w roślinie Cannabis Sativa L. Znaleziono już około 70 fitokannabinoidów, w tym ich formy kwasowe i obojętne. Co ciekawe, fitokannabinoidy nie występują tylko w konopiach.

Inne niż konopie rośliny, które zawierają terapeutyczne kannabinoidy to między innymi:

• Kakao (Theobroma cacao)
• Czarny pieprz (Piper nigrum)
• Jeżówka (Echinacea)
• Helichrysum (Helichrysum italicum)
• Czarne trufle (Tuber melanosporum)
• Chiński rododendron (Rhododendron)
• Jeżówka elektryczna (Acmella Oleracea)
• Przylaszczka japońska (Radula marginata).

Konopie wyróżniają się na tle tych roślin zawartością kannabinoidów. W porównaniu do innych roślin, zawierają w sobie dużo większe nasycenie kannabinoidami, dlatego łatwo jest je ekstrahować np. do postaci pasty CBD lub olejku CBD.

Rośliny konopi są w stanie syntetyzować fitokannabinoidy bezpośrednio w ich niepsychoaktywnych (kwasowych) formach. Dlatego główne fitokannabinoidy obecne w świeżym materiale roślinnym to Δ9-THCA, CBDA, CBGA i CBCA. Warto zauważyć, że konopie przetwarza się zazwyczaj w formie suszu, co wpływa na finalną zawartość fitokannabinoidów w suszu. Kwasowe formy kannabnoidów ulegają przemianie w aktywne (obojętne) postaci pod wpływem ciepła lub światła.

Kwasowe formy fitokannabinoidów ulegają częściowej dekarboksylacji podczas suszenia i utwardzania kwiatostanów. Zatem podczas obróbki suszu konopnego substancje takie jak Δ9-THCA, CBDA, CBGA i CBCA zamieniają się w ich aktywne obojętne formy Δ9-THC, CBD, CBG i CBC. To bardzo ważne spostrzeżenie, ponieważ część chorób lepiej reaguje na leczenie kwasowymi formami.

Naukowcy i producenci preparatów konopnych pracują nad stworzeniem formuł, które pozwalają zachować także kwasowe formy kannabinoidów.

Co to są syntetyczne kannabinoidy?

Główna różnica między fitokannabinoidami, endokannabinoidami i syntetycznymi kannabinoidami polega na tym, że te ostatnie są w pełni syntetyczne i tworzone w laboratorium. Przykładem może być dronabinol (syntetyczny Δ9-THC), który jest aktywnym związkiem MARINOL®, leku, który jest dostępny w kapsułkach i jest stosowany głównie w USA od 1985 roku w celu zapobiegania nudnościom, wymiotom, utracie apetytu i utracie wagi. Innym przykładem może być nabilon, czyli substancja czynna CESAMET®, leku zatwierdzonego do zwalczania nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią przeciwnowotworową. Oba zawierające kannabinoidy leki zostały dopuszczone do tych celów w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Kanadzie i Hiszpanii.

Niedawno niektóre selektywne kannabinoidy związane z receptorami CB1, takie jak JHW-018 i JHW-073, zostały użyte jako składniki psychoaktywne w inteligentnych lekach sprzedawanych jako imitacje działania konopi. Jedną z nazw używanych dla tych leków jest „Spice”.

Skutki uboczne syntetycznych kannabinoidów

Niewiele jest informacji na temat wpływu syntetycznych kannabinoidów na ludzi, chociaż wykazano już, że niektóre z nich powodują więcej niepokoju i paniki niż fitokannabinoidy. Syntetyczne kannabinoidy zostały zaprojektowane jako narzędzia badawcze do badań naukowych nad kannabinoidami, jednak w testach klinicznych nigdy nie wykazały one niezawodności i pełni bezpieczeństwa dla spożycia przez ludzi. Teoretycznie nie powinny one nigdy opuszczać laboratorium, w którym zostały zaprojektowane i zsyntetyzowane. (4)

Jak powstają kannabinoidy: biosynteza i trichomy

Wiemy już co to są kannabinoidy, ale jak one powstają? Syntetyczne są wytwarzane w laboratoriach. Endokannabinoidy produkują organizmy zwierząt, a fitokannabinoidy powstają w roślinach w procesie biosyntezy. Powszechnie przyjęto, że fitokannabinoidy są głównie lub w pełni syntetyzowane i przechowywane w małych strukturach zwanych trichomami gruczołowymi. Trichomy są obecne na większości nadziemnej powierzchni konopi.

Struktury te wraz z kannabinoidami występują również w większości terpenów (monoterpenów i seskwiterpenów), które zapewniają każdemu gatunkowi konopi inny aromat, w zależności od ich liczby i kombinacji. To jest powód, dla którego trichomy są jedną najbardziej interesujących częścią konopi dla ekspertów farmakognozji.

Biosynteza kannabinoidów w roślinach

W biosyntezie kannabinoidów biorą udział trichomy. Konopie kierują składniki odżywcze do trichomów, a konkretnie do ich komórek wydzielniczych, a tam zamieniają się w prekursory do produkcji kannabinoidów. Te prekursory są następnie transportowane do pęcherzyków wydzielniczych, gdzie są wbudowywane w trichomy i w końcu wydalane.

Warto wiedzieć, że wszystkie kannabinoidy powstają z jednej wspólnej formy - z CBGA, czyli kwasu kannabigerolowego. To pierwotna substancja, ,,kannabinoid matka’’, z któego powstają wszystkie inne formy tych związków aktywnych. CBGA tworzy się poprzez połączenie dwóch prekursorów kannabinoidowych — kwasu oliwetolowego i difosforanu geranylu.

[product id="740, 734, 654"] 

Kwasy kannabinoidowe a kannabinoidy

Jeśli chcesz dobrze zrozumieć jak działają kannabinoidy musisz znać różnicę między nimi, a kwasami kannabinoidowymi. Wiemy, że kwasy kannabinoidowe są początkową formą aktywnych form tych substancji. Najlepiej obrazuje to przykład THC.

W surowej, nieprzetworzonej roślinie konopi nie znajdziemy psychoaktywnego THC! Znajduje się tam natomiast Δ9-THCA, czyli kwasowa forma THC. Δ9-THCA nie posiada działania psychoaktywnego, dlatego osoby, które zawodowo zajmują się produkcją medycznej marihuany, zwracają bardzo dużą uwagę na odpowiednio przeprowadzony proces suszenia. To właśnie podczas suszenia zebranych plonów następuje proces zwany dekarboksylacja.

Pod wpływem ciepła kwaśne formy kannabinoidów zmieniają się w ich aktywne odpowiedniki. W zależności od sposobu suszenia i przechowywania ziela konopi można wpłynąć na finalną zawartość. Nie znaczy to jednak, że kwasowe formy kannabinoidów nie mają wartości medycznej. Wręcz przeciwnie, nauka zaczyna poznawać coraz więcej korzyści surowych roślin i w określonych przypadkach rekomenduje zażywanie surowych, kwaśnych form, aby osiągnąć efekty inne niż oferuje przetworzony susz konopny.

Niektórzy pacjenci wyciskają surowe konopie indyjskie, aby uzyskać sok, a w raz z nim dostęp do korzyści płynących z marihuany medycznej bez spożywania THC. Do tej pory znamy wystarczająco dużo różnic w działaniu kwasów kannabinoidowych i kannabinoidów, aby móc stwierdzić dla których chorób lepiej sięgnąć po te pierwsze, a dla których po drugie.

Najbardziej popularne kannabinoidy

Z rośliny konopi wyizolowano jak dotąd co najmniej 113 różnych kannabinoidów.

Najlepiej zbadanymi kannabinoidami są tetrahydrokannabinol (THC), kanabidiol (CBD) i kannabinol (CBN). (5)

---

  Dowiedz się więcej na temat właściwości CBD. Przeczytaj ten artykuł:

CO TO JEST CBD I JAK DZIAŁA CBD?

---

Inne, dobrze znane kannabinoidy to:

1. Tetrahydrokannabiwarin (THC-V) - jest potencjalnie silnym kannabinoidem psychoaktywnym. Badania naukowe badają jego wpływ na niektóre schorzenia psychiczne, takie jak PTSD. Może mieć właściwości przeciwlękowe, a także okazał się obiecujący jako potencjalnie skuteczne leczenie niektórych typów psychoz. Ograniczone badania na gryzoniach wykazały, że THC-V może zmniejszać apetyt.
2. Kannabinol (CBN) - Zwykle występuje w konopiach w ilościach poniżej 1%. Wykazuje delikatne właściwości psychoaktywne. Jak dotąd badania nad CBN są bardzo ograniczone.
3. Kannabidiwarin (CBD-V) - Niepsychoaktywny kannabinoid, który w niektórych badaniach na gryzoniach wykazał działanie przeciwdrgawkowe. Jest badany pod kątem jego potencjału w leczeniu padaczki.
4. Kwas tetrahydrokannabinolowy (THC-A) jest niepsychoaktywnym kannabinoidem. Badany pod kątem obiecujących efektów przeciwzapalnych i antynowotworowych.
5. Kannabigerol CBG wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe w przypadku chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna, w przypadku leczenia której daje lepsze efekty niż CBD.

Znamy także takie rodzaje kannabinoidów jak: kannabichromen (CBC), kannabigeriwarin CBG-V, CBDA - kwas kanabidiolowy, CBGA - kwas kannabigerolowy.

Jak działają kannabinoidy: Rodzaje i działanie kannabinoidów

Różne rodzaje kannabinoidów dają różne efekty. Niektóre z nich mogą przynieść ulgę w bólu, podczas gdy inne mają właściwości przeciwdrgawkowe. Korzyści z tych związków chemicznych są różnorodne, ale potrzeba więcej badań naukowych, aby naprawdę zrozumieć ich wszechstronność i efekty terapeutyczne.

Do tej pory nauka poznała niewielki skrawek pełnego potencjału leczniczego konopi. Działanie poszczególnych kannabinoidów najlepiej zobrazuje poniższa tabela, z której wyraźnie wynika, że nie można jednoznacznie stwierdzić jakie efekty mają kannabinoidy zbiorczo, ponieważ każdy z nich wykazuje zupełnie inne działanie.

Tabela: Kannabinoidy - efekty poszczególnych substancji

Kannabinoid	Psychoaktywność	Działanie
THC	TAK Wysoka	przeciwbólowe przeciwzapalne ochrona układu nerwowego właściwości przeciwutleniające rozluźnianie mięśni przeciwwymiotne i przeciw nudnościom przeciwnowotworowe pobudzające apetyt zmniejszenie głodu kokainowego, heroinowego, alkoholowego i innych używek
THC-A (kwasowy)	Nie	Antynowotworowe Antypadaczkowe i neuroprotekcyjne Przeciwwymiotne Stymuluje prawidłowe działanie trzustki i zapobiega cukrzycy
THC-VA (kwasowy krótkołańcuchowy)	Tak	Hamuje apetyt Zmniejsza obrzęk i ból Zmniejsza, a nawet eliminuje ataki paniki Potencjalnie skuteczny w leczeniu osteoporozy Działanie przeciwlękowe Działanie antypadaczkowe Delikatne i mniej uzależniające działanie psychotropowe podobne do THC
CBDA	Nie	Wpływa na działanie receptorów serotoniny 5-HT nawet 100-krotnie silniej niż CB Wpływa na receptory 5-HT w bardzo podobny sposób jak leki z grupy SSRI Nie wiąże się bezpośrednio z receptorami CB1 i CB2 układu endokannabinoidowego Blokuje enzymy COX-2 kojarzone z występowaniem stanów zapalnych w organizmie Wykazuje podobieństwo do struktury molekularnej i działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (blokowanie enzymu COX-2)
CBD	Nie	Zmniejszenie głodu tytoniowego Silne działanie antypadaczkowe Działanie antyproliferacyjne (zapobieganie namnażania się komórek nowotworowych) Silne działanie antyzapalne Właściwości przeciwlękowe i antypsychotyczne Działanie antydepresyjne
CBGA	Nie	Stymuluje wzrost i regenerację kości Działanie antypsychotyczne (badany w leczeniu schizofrenii)
CBG	Nie	Działanie antybakteryjne Przeciwzapalne i aktoksydacyjne Neuroprotekcyjne Przeciwbólowe Antynowotworowe Wyciszające i rozluźniające Antygrzybicze Przeciwnadciśnieniu
CBGV	Nie	Działanie przeciwbólowe Działanie przeciwzapalne Łagodzenie chorób skórnych i nadmiernej suchości
CBN	Nie	Środek nasenny Pobudzanie apetytu Właściwości immunosupresyjne Przeciwbakteryjne Stosowany w leczeniu stwardnienia zanikowego bocznego
CBV	Nie	Właściwości przeciwwymiotne Łagodzenie skutków ubocznych nowotworów Potencjalnie skuteczny w leczeniu bólu neuropatycznego Reguluje apetyt i procesy metaboliczne Regulacja cyklu i jakości snu

Wraz z rozwojem badań na temat działania kannabinoidów powstają produkty takie jak izolaty, które zawierają wyizolowane poszczególne substancje. Popularne olejki CBD to przeważnie ekstrakty o pełnym spektrum kannabinoidów, które zawierają w sobie wszystkie dostępne w roślinie składniki. Nowością są produkty takie jak olejki CBG, które zawierają wyizolowany kannabigerol. Z pewnością produktów tego typu będzie pojawiać się na rynku więcej, jednak należy ostrożnie podchodzić do tego typu rozwiązań, ponieważ w przypadku kannabinoidów zauważalny jest bardzo silny efekt synergii.

Efekt synergii kannabinoidów - Entourage Effect

Efekt synergii (znany jako Entourage Effect) polega na tym, że poszczególne substancje wzmacniają lub uzupełniają działanie pozostałych. Udowodniono, że obecność terpenów i flawonoidów wpływa na działanie kannabinoidów. W większości przypadków zaleca się stosowanie ekstraktu o pełnym spektrum kannabinoidów, ponieważ okazuje się, że izolat CBD traci na skuteczności w porównaniu z preparatem zawierającym pozostałe kannabinoidy.

Dowodem tego są liczne badania. W jednym z nich przyjrzano się skuteczności zastosowania samego THC w zmniejszaniu bólu związanego z rakiem w porównaniu z THC i CBD łącznie. Stwierdzono, że kombinacja THC i CBD wykazała bardziej obiecujący profil skuteczności niż sam wyciąg z THC. (6) Mechanizm tego działania jest złożony, ale uważa się, że CBD oddziałuje pośrednio z receptorami CB1 organizmu (częścią ECS) w sposób, który negatywnie wpływa na zdolność THC do wiązania się z tymi receptorami. To tylko kilka przykładów efektu synergii wynikającego z połączenia kannabinoidów.

Należy jednak pamiętać, że większość odmian konopi została wyhodowana selektywnie, aby zoptymalizować zawartość THC lub CBD. W rezultacie niewiele wiadomo o pozostałych 118+ kannabinoidach. Można łatwo sobie wyobrazić liczne inne potencjalne efekty łączenia kannabinoidów, które ale nie zostały jeszcze zbadane. Zrozumienie działania różnych rodzajów kannabinoidów jest niezbędne do popularyzacji stosowania medycznej marihuany jako leczenia.

Wstępne badania naukowe pokazują, że potencjalne korzyści medycznej marihuany są ogromne, ale potrzebne są dalsze badania kliniczne, aby zrozumieć, w jaki sposób te różne właściwości można wykorzystać do skutecznego zastosowania medycznego u ludzi.

Kannabinoidy w diecie

Najbardziej rozpowszechnionym na całym świecie sposobem przyjmowania kannabinoidów jest ich palenie w postaci marihuany. Jednak nie jest to ani najlepszy, ani jedyny sposób dostarczenia ich do organizmu. Dużo lepszym sposobem jest waporyzacja konopi, dzięki której nie wdychamy substancji smolistych, ani nie tracimy korzystnych substancji w wyniku spalania.

Coraz częściej poleca się zastosowanie kannabinoidów także jako dodatku do diety.

Jeśli rozważasz włączenie kannabinoidów do swojej diety rozważ takie opcje jak:

• picie surowego soku z konopi,
• dodawanie oleju CBD i innych płynnych ekstraktów do szejków i koktajli,
• masło konopne domowej roboty,
• mleko konopne,
• kapsułki z CBD.

Kannabinoindy - podsumowanie

Ta charakterystyka kannabinoidów to dopiero początek. Istnieje wiele innych kannabinoidów, których jeszcze nie opisano, a naukowcy dopiero zaczynają się przyglądać tym niesamowitym substancjom chemicznym. Ważne, abyś pamiętał, że poszczególne kannabinoidy mają inne działanie i jeśli zależy Ci na osiągnięciu konkretnych efektów powinieneś zdobyć wiedzę na temat działania kannabinoidów, aby wybrać odmianę konopi lub preparat, który będzie dla Ciebie najlepszy.

Skontaktuj się z lekarzem lub specjalistą, który pomoże Ci stworzyć optymalną dla Ciebie kurację konopną.

Źródła. Przegląd badań na temat: ,,Co to są i jak działają kannabinoidy’’

1. Fundacion Canna. Co to są kannabinoidy? Gdzie można znaleźć kannabinoidy?
2. Komisja ds. Reformy Prawa Wiktoriańskiego (2015). Marihuana lecznicza. Źródło: Wiktoriańska Komisja ds. Reformy Prawa.
3. Informacje i wsparcie dotyczące konopi indyjskich. (2017) Wyjaśnienie różnic między THC a CBD
4. Fundacion Canna. Co to są kannabinoidy? Gdzie można znaleźć kannabinoidy?
5. Czym są kannabinoidy? https://adf.org.au/drug-facts/cannabinoids/ 
6. Johnson J R, Lossignol D, Ganae-Motan ED, Fallon MT. Multicenter, Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled, Parallel-Group Study of the Efficacy, Safety, and Tolerability of THC:CBD Extract and THC Extract in Patients with Intractable Cancer-Related Pain. JPSM, 2010;39(2);167-179.

[product id="655, 595, 564"]